Za siedmioma lasami... W każdym razie gdzieś daleko...

W tekście „Lepiej dziś się otruć…” wspomniałem w którymś momencie o swojej pracy w „Świecie Młodych”. Gdzieś w sieci istnieje wiele stron teoretycznie poświęconych tej gazecie. I wszystkie zajmują się jednym: komiksami. Pewnie wiec nie powinienem być zdziwiony, kiedy pod felietonem pojawił się ten komentarz: Tia, fajne mieliście komiksy... Odpowiedziałem nieco wkurzony tak: 

 To dziwne - ale nie bardzo wiem z jakich powodów do dzisiaj Świat Młodych kojarzony jest wyłącznie z komiksami. Owszem, były, niektóre wyjątkowo dobrej jakości. Ale na osiem kolumn (stron) KOMIKS POPRZEDZAŁO SIEDEM INNYCH. Jeżeli do redakcji przychodziło dziennie kilka worków korespondencji - to sądzisz, że skierowana była do postaci komiksowych, albo dotyczyła wyłącznie komiksów? PO STOKROĆ NIE!!! Zespół, do którego dołączyłem stosunkowo późno, bo realnie w roku 1976 zdołał wypracować taką formę rozmowy z czytelnikami, że reagowano na teksty, na konkursy, akcje, reportaże, a nawet felietony. Pisano do nas także wtedy, gdy zwracanie się do innych tytułów zawiodło. I my pomagaliśmy dzieciakom w sprawach ich rodziców. Bo zażalenie tychże do Trybuny czy Życia Warszawy można było utopić, wyciszyć. A listu dziecka wyrzucanego z rodzicami z mieszkania, listu skierowanego do Świata Młodych - NIE. Jechaliśmy, opisywaliśmy sprawę - I SKUTKOWAŁO. Wiesz jak reagował naczelnik jakiegoś tam miasta kiedy od własnej latorośli dowiadywał się, że jest prześladowcą tego i tego? Najpierw zastanawiał się czy skoczyć do rzeki czy raczej powiesić się w kątku. A później automatycznie uciekał gdy tylko usłyszał z daleka śmiech dzieciaków. Jeszcze długo sadził, że to nieodmiennie z niego się śmieją. Tak to było naprawdę. Więc nie mów mi proszę, że ta gazeta to wyłącznie komiks. To NIEPRAWDA!

No właśnie… Przed przejściem do sekretariatu merytorycznego spędziłem kilka lat w dziale krajowym, bodaj najdoroślejszym w całej redakcji – w sensie kierowania przekazu do najstarszych, 18 letnich czytelników. Odpowiadałem za dostarczanie tekstów „miejscowych”, ale przede wszystkim „z terenu”. O ciekawostkach historycznych, dziwnych lub niezwykłych konstrukcjach (od Kanału Mazurskiego po maszt w Gąbinie), elektronicznych nowinkach technicznych (choć tu zwykłe właziłem w paradę innemu działowi), niezwykłych postaciach. Kazimierz Leski, który podczas II wojny światowej z ramienia dowództwa AK wielokrotnie podróżował na trasie Warszawa – Paryż w przebraniu niemieckiego generała - w wielkonakładowej prasie opisany został po raz pierwszy właśnie przez „Świat Młodych”. Kilka odcinków, byłem autorem wszystkich. Dzisiaj znane są już książki Leskiego – wtedy tylko niewielu miało pojęcie o istnieniu tej postaci. Ile trzeba było trudu i wytrwałości, by autentycznego polskiego bohatera namówić do rozmowy to tylko ja wiem… A potem właziliśmy po cichu do bunkrów Międzyrzeckiego Rejonu Umocnionego w czasach, kiedy stacjonowały tam ruskie wojska, pływaliśmy pod wodą jeziora Kisajno i usiłowaliśmy latać na lotni…

Teren i lato to były także rajdy rowerowe. Mało kto wie, ale ten pomysł później tak starannie kultywowany przez program III Polskiego Radia powstał wcale nie tam, ale w naszym dziale sportowym. Czytelnicy na kilka miesięcy przed wyruszeniem wybranej grupy w trasę nadsyłali konkursowe prace, to polegało głównie na przedstawianiu i reklamowaniu najbliższej okolicy poznawanej podczas indywidualnych wycieczek rowerowych – po czym grupka laureatów dostawała rowery z bydgoskiego Rometu. I objeżdżała kolejny kawałek Polski. Redakcja delegowała swoich pracowników piszących i fotografujących. Powstawało kilka, często kilkanaście sprawozdań. Już kolorowych, teksty „światomłodowe” niezwykle rzadko ukazywały się bez ilustracji, te zaś wcale nie przypominały znaczków pocztowych. Redakcja zafasowała w wydawnictwie sprzęt foto najwyższej  klasy (był u nas i legendarny Hasselblad!), ekipa fotoreporterów coraz częściej dostarczała klasyczne fotoreportaże i to było coś, czego nie można było znaleźć w innych tytułach. Później pomysł kupiło wymieniane już „Razem” – ale śmiem twierdzić, że mieliśmy lepszych fachowców.

Listy czytelników, dział mody, muzyczny, przyrodniczy i kulturalny – mieliśmy to wszystko co najmniej raz w tygodniu. Dzisiaj nie bardzo potrafię odpowiedzieć jak wcale nie największy zespół był w stanie „na piechotę” (komputerów przecież w użyciu NIE BYŁO!) uporać się z tak ogromną pracą. Redakcja to była skomplikowana, ale sprawnie i zawsze działająca maszyna. Właściwie każdy miał w niej kilka specjalizacji: Szarlota Pawel, autorka najcieplejszego cyklu przygód Kleksa (komiks) była przede wszystkim osobą konstruującą wygląd kolejnych numerów. To był urodzony, prawdziwy grafik, nie współczesny manipulator któregoś z licznych programów komputerowych związanych z pseudo- łamaniem kolejnego wydania gazety. Kiedy wezwała autora dowolnego tekstu z poleceniem pilnego, natychmiastowego skrócenia „utworu” o siedem słów – nie było odwołania. Spuszczał głowę i skracał. I jeszcze musiał przeprosić za niezgulstwo tudzież brak pośpiechu… O określonej godzinie złamany numer miał jechać do finalnej korekty i druku. Więc jechał. Następnego dnia kilkaset tysięcy dzieciaków już czekało pod kioskami.

Ludzie… Nie znam ich wszystkich, zwłaszcza tych wymienianych na przykład przez almanachy i Wikipedię. Przez lata działalności redakcji przewinęło się przez nią mnóstwo osób i postaci. I cieni – dzisiaj nie wiadomo z jakiego powodu wymienianych jako ludzie znaczący. W latach 1976 – 1982 nie wszyscy się lubiliśmy, ale tak to było urządzone, że do dzisiaj o moim byłym kierowniku działu mogę powiedzieć: nie przepadaliśmy za sobą, ale to był dobry dziennikarz i sporo mnie nauczył. Bo to po prostu prawda i żadna inna definicja nie przychodzi mi do głowy. Szarlota od Kleksa to było mistrzostwo świata we wszystkim co robiła. Oj, spieraliśmy się nie raz, a nawet gniewaliśmy, do dzisiaj mi przykro z tego powodu… Marek Szymański, fotoreporter, potrafił zrobić wszystko z niczego, wiem, bo zjeździliśmy razem pewnie całą Polskę. Bywało, że z Dowódcą Transportu Prasowego (baczność!), nie żyjącym już dzisiaj Rysiem Szaniawskim – ten gdy uznał, że można siusiać w danym miejscu bywało że i długiej podróży to siusialiśmy. Wcześniej czy później już nie, ten kierowca doskonale wiedział w którym punkcie jest właściwy lasek, gdzie może stanąć, a gdzie nie warto. Czarna służbowa Wołga przekazane w te ręce nigdy nie przekroczyła prędkości 90 km na godzinę. Ale zawsze dojeżdżała o określonej godzinie i zawsze wcześniej od innych.

A reszta? Muszę pomyśleć. Trudno oddziela się emocje od faktów. Wiem jednak, że to możliwe. Kiedyś napiszę.

M.Z.