W pewnym duńskim ogrodzie
zoologicznym wystawiono spektakl: zabicie żyrafy. Młody, zdrowy samiec o
niezbyt pewnym genetycznie pochodzeniu pozbawiony został życia na oczach
zgromadzonej gawiedzi, także dzieci, poćwiartowany, a jego szczątki rzucone
lwom na pożarcie. Nie ma co prawda opisów aplauzu publiczności – ale wypada się
domyślać, że teatrum nie wzbudziło odrazy, publika dotrwała do końca. W
polskiej sieci zdarzenie owo jest już dość mocno nagłośnione. I dziwnie zbiega
się z doniesieniami z nieodległej Belgii, w której właśnie dopuszczono
eutanazję ciężko chorych dzieci. Dlatego złamię zasadę felietonu i pointę
umieszczę na początku: w żadnym wypadku nie przyznaję się do chęci bycia takim
Europejczykiem. Więcej: gardzę ludźmi, którzy skłonni są wyprawiać podobne
rzeczy.
****************
Kiedy przed ładnymi paroma
laty skierowano mnie na kilkunastodniowe szkolenie do Kopenhagi – wróciłem tym
miastem i krajem po prostu oszołomiony. Na początku znajomym pytającym o wrażenie odpowiadałem krótko i wykrętnie, że
jak kto lubi poziom najdoskonalej przedstawiony w serii filmów o gangu Olsena –
to proszę bardzo, niechaj tam jedzie i nie wraca. Długo potem Dania jawiła mi
się jako niezbyt szczęśliwa mieszanina fabrycznego zgrzytu maszyn i
perfekcyjnej organizacji wszystkiego, od codziennych zajęć po młodzieńcze
zaloty. Chciało się rzygać po prostu! Owszem, sterylnie czyste mury domów i niektórych fabryk, pokracznie eksponowana wola nie szkodzenia innym – to się mogło
podobać. Mniej szklane spojrzenia niczego nie wyrażające, pedałowanie po
centrum zatłoczonego miasta w futrze z norek, za to na rowerze marki „Bałtyk”
(albo innym, podobnie prymitywnym), możliwość podjechania niemal pod samo okno
pałacu królowej. I już zupełnie nie: bezczelne eksponowanie własnego zdania,
opinii i znaczenia, furia wychodząca z zaskoczonego czymś niepomyślnym Duńczyka
i tępe kopiowanie zagranicznych wzorów, zresztą ze wszystkich zakątków świata.
******************
A skąd owo szkolenie się w
ogóle wzięło? Otóż pewna firma chemiczna postanowiła uszczęśliwić polski rynek
kosmetykami samochodowymi własnej produkcji. Kosmetyki naprawdę były na
najwyższym poziomie, niestety ich cena również. A zabrano się do wejścia na
nasz rynek w sposób „naukowy”, to jest zamówiono najpierw za potężne pieniądze
analizę tego rynku. Trudno mi dzisiaj wyrokować kto tu kogo zrobił w konia,
wyszło na to, że podstawowym, wręcz niezbędnym preparatem chemicznym używanym w
samochodach polskich jest tak zwany samostart. Bez niego nikt nigdzie nie
pojedzie, konieczne jest wtryśniecie do filtra powietrza łatwopalnej mieszaniny
eteru i jakich innych bliżej nieznanych świństw. Była to bzdura jakich mało –
ale Duńczycy przyjęli ją za podstawę swych działań. I wkrótce w magazynach
mojej firmy pojawiły się pakiety startowe: klient miał obowiązek wykupienia
dwóch czy trzech dobrych specyfików na przykład do polerowania karoserii – i koniecznie
czterech „samogwałtów”. Jak łatwo się domyślić nikt nie zamierzał własnymi
pieniędzmi potwierdzać słuszności głupiej analizy rynkowej. Zwłaszcza, że z południa
zaatakowali Włosi oferując preparaty co prawda gorszej jakości, ale za to
parokrotnie tańsze…
*******************
Kopenhaskie szkolenie
rozpoczęło się od przedstawienia nam sposobów, w jaki Duńczycy podobno sprzedają
swoje produkty na całym świecie. Już po godzinie wiadomym było, że najgłupszy polski
handlowiec podobne wieści ma w małym palcu i takimże małym poważaniu. Opiekun
grupy i zarazem wykładowca dość szybko połapał się, że nie ma do czynienia z
idiotami i tak nam przedstawiając sztukę sprzedaży daleko nie zajdzie. Postanowił
pokazać jak w rzeczywistości wygląda produkcja preparatów, jak się je reklamuje
i dlaczego właśnie tak. I wzbogacić samo szkolenie o program ukazania nam wspaniałości
Danii. Nie przewidział jednak, że właśnie zaprosił nas na spektakl, który w
jego imaginacji miał eksponować duńskie przewagi nad resztą świata – w naszej
był tylko marnym kabaretem.
*********************
Jak się produkuje aerozol
w puszce? Na taśmie jakiejś fabryczki, w której właściwą pracę wykonują
automaty, a ludzie ograniczają swój wysiłek do pilnowania prawidłowości ich
pracy. Mnóstwo przy tym hałasu i smrodu, odczynniki niemiłosiernie drażnią
drogi oddechowe, w końcu gdzieś tam pod koniec procesu produkcyjnego do
tekturowego pudełka wpada gotowe opakowanie mleczka pielęgnacyjnego czy „mordercy
niechcianych zapachów”. Przeciętny dorosły Polak takie rzeczy widywał pewnie i
po sto razy, a ktoś, jak wspomniana grupa handlowców, kto bywał tu i ówdzie wiedział
nawet co jest czynnikiem aktywnym, a co tylko nośnikiem ciśnienia w aluminiowej
tubce. Nasz guru i przywódca był tymczasem wspomnianym smrodem i hałasem po
prostu zachwycony! I te uczucia zdali się podzielać również ci, którzy wokół taśmy
uwijali się jak w ukropie. Oni tam, w niewielkim baraczku o odrapanych ścianach,
w Polsce już się takich nie widywało, dowodzili, że wypełniają jakąś okropnie
ważną misję – i gdyby tylko przestali na chwilę to świat bez wątpienia zawalił
by się z okropnym hukiem. Akt pierwszy przerwał na szczęście donośny dzwonek.
Przerwa obiadowa. Hałas ustał, smród zelżał, udaliśmy się do zakładowej stołówki.
Sąsiedni budynek z brązowej cegły, otoczony jakimiś małymi, starannie
przystrzyżonymi krzaczkami.
**********************
I tu wielkie zdziwienie:
sterylnie czysta sala z ładnym wystrojem, mnóstwo dań do wyboru, ceny
abonamentowe jak za paczkę zapałek czyli po prostu śmieszne, kilka gatunków
piwa do wyboru. Z góry budynku biurowego, nie pokazano nam niestety wnętrz,
powoli schodziła się kadra kierownicza. Zadowolona, wypielęgnowana, w
nienagannie skrojonych garniturach i sukienkach. Wszyscy uśmiechy na twarzach. I
niestety szklane, niczego nie wyrażające oczy. Zjadłem coś, co oni nazywali sałatką,
a co w istocie było gęstą zupą, popiłem piwem – i miałem dość gawęd o
produkcji. Wieczorem planowalismy przejść do rozmów o zasadach reklamowania
wszystkich wyrobów tej fabryki cudów.
***********************
Reklama. Pierwsza plansza:
na tle eleganckiego wnętrza stoi wyczyszczony na połysk samochód osobowy epoki
Forda T. Dokładniej zaś auto znajduje się już w tym wnętrzu, na grubym dywanie.
Dlaczego tak? A bo nasze produkty
***********************
Ktoś wiedział. Komuś pod
sklepieniem czaszki kołatały się elementy tej baśni Andersena. Ale może lepiej
nie budzić kolejnej furii tego Olsena i nie odzywać się wcale? Tym bardziej, że
robi się pora na kolację. Mamy jechać do typowo duńskiej knajpy, ulubionej przewodnika…
***********************
Wokół tego miejsca w
porcie, gdzie tuż przy brzegu stoi andersenowska syrenka jeździliśmy ze
czterdzieści minut – jakoś kierowca przedstawiający się jako rodowity
mieszkaniec Kopenhagi nie mógł trafić na właściwy skręt. W końcu zdecydował się
w dziwnym języku zagadnąć o coś jedynego przechodnia ze zmokniętym psem i bez
czystego Jaguara: a, to tam, obok najnowszej knajpy tego słynnego piłkarza? No
to już wszystko wiadomo! Dojechaliśmy. Na szyi niewielkiego posążku wyraźne ślady
piłowania. Oj, nic nie szkodzi, to tylko przyciąga więcej turystów. No to teraz
panowie do auta i będziemy jeść. Po kilku minutach stajemy przed typową duńską
knajpą: nazywa się „Rio Bravo”. Nie, nie zamawiałem ślimaków, kolegom podano
zestaw narządzi tortur do ich otwierania, niestety bez instrukcji obsługi. Dlatego
wieczorem, już w hotelu, zmuszeni byli do otworzenia awaryjnych „Przysmaków
turysty” przywiezionych z Polski. Ja zamówiłem „Kotlet kowboja”. I dostałem: 35 centymetrów niedosmażonej
wołowiny trzycentymetrowej grubości. Frytki na osobnym talerzu, bo się nie mieściły.
Poległem w połowie. Piwo nadal smaczne.
***********************
Wracaliśmy promem. Po
morzu, które w styczniu zlodowaciałe przypomina drogę wybrukowaną „kocimi łbami”.
Kadłub promu stękał z wysiłku, turkotał jak fura na żelaznych kołach, pasażerowie
właśnie wykupywali ostatnie flaszki bezcłowej gorzały i spożywali ją wprost na
korytarzach. Czemu nie w kabinach? Z prostego powodu: kabina podrzędnej klasy to
miejsce, gdzie śpi się nie na jakichś łóżkach, ale wewnątrz rodzaju szuflad. Gdyby
podano tam obiad to tylko pod warunkiem, że w menu znajdowały by się wyłącznie naleśniki.
Pod powałą nic więcej by się nie zmieściło. Nas, wyszkolonych już
polsko-duńskich handlowców pocieszała obietnica szefa duńskiej firmy, że Mercedesy
Vito, którymi będziemy rozwozić najlepsze w świecie samochodowe kosmetyki już
są zakupione i za kilka dni będziemy je odbierać. Faktycznie, dotrzymał facet
słowa. Nie przewidział tylko, że mój Mercedes tak się spodoba właścicielowi
polskiej firmy, w której byłem nominalnie zatrudniony, że zamiast tego pojazdu
otrzymam Fiata Cinquecento w wersji więziennej, czyli z kratką. Oczywiście miałem
w razie jakichś pytań z zagranicy utrzymywać, że Merol właśnie jest na myjni,
albo w serwisie…
*************************
Dziwny, zamożny naród ze
specyficznym, moim zdanie głupim poczuciem humoru. Owej zamożności nie jestem w
stanie wyjaśnić. Duńczycy wszystko robią solennie i do końca – jak tańce to
tańce, jak gwałt to babcia też. Później już ustaliłem, że tak naprawdę nie mają
żadnej tradycyjnej duńskiej knajpy, Polka od lat tam mieszkająca twierdziła, że
Dania to cywilizacja kartofla, zatem zdaniem tambylców nie ma czym się chwalić
i lepiej bywać w „Rio Bravo, albo „Hawaii Club”, niż we frytkarni. Nie wiem,
może dzisiaj jest już inaczej. Romans z kosmetykami stamtąd pochodzącymi nie
trwał zresztą długo – w połowie lat 90-tych nie było takiej siły, by wetknąć
klientowi coś, czego nie potrzebuje, nie chce i wyraźnie sobie nie życzy. Na ostatnim
spotkaniu z Polakami bąknąłem coś tam Najwyższemu Duńskiemu Autorytetowi, że
może jednak należy zweryfikować przekrój oferty. I wtedy w starszym, pozornie
nobliwym panu obudziła się Bestia. Oczy
nabiegłe krwią, żyły na czole, wrzask
jak z dna piekła i w co najmniej trzech językach… „Wy mi tu nie będziecie,
wydałem polecenie, ja wam, ja was, jeszcze się policzymy…” Dobrze wiedziałem co mnie czeka i
spokojnie zastanawiałem się: „jesteś mordo ty moja w wieku tak zacnym, że
teoretycznie mogłeś należeć do duńskiego Waffen SS. Bo tylko to tłumaczy, że nauczyłeś
się tak argumentować… Więc gdzie posiałeś Schmeissera z tamtych lat?”.
**************************
Ale prawda jest też i
taka, że tych nieszczęsnych Olsenów ktoś w Polsce po prostu oszukał. Ktoś za
duże pieniądze opisał im Nibylandię i przekonał, że to właśnie tutaj, u nas. Nie
wiem zbyt dokładnie jak się to wszystko formalnie zakończyło, z pracy wylał
mnie pewien cwaniaczek, czego jako żywo nie żałuję, opisałem go w kilku
poczytnych tygodnikach, później zostałem
naczelnym jednego z nich. Jak widać świat się na Duńczykach nie kończy,
na polskich geszefciarzach też nie – choć akurat w Kopenhadze z żyrafą przesadzili
tak, że latami będą to teraz odpracowywać i nie sądzę, by im się łatwo udało. No chyba, że przywrócą
karę śmierci dla miejscowych zboczeńców i na pierwszą egzekucję z ćwiartowaniem
zaproszą wszystkie szkoły podstawowe z Kopenhagi i okolic. Wtedy jak to dowodzi
polska praktyka puszczania ludziom dymu w oczy może zacznie się gadać o czym
innym…
M.Z.
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz